Tomatenkweker Amos is een rolmodel voor zijn omgeving
Als kind leerde hij van zijn oom hoe hij tomaten kon kweken, maar zelf had hij toen niet het plan om later tomatenboer te worden. Toch heeft Amos (24 jaar) inmiddels een goedlopende tomatenkwekerij en wil hij een eigen veestapel opzetten. Ontdek de passie van deze gedreven jonge boer in Kenia met visie voor de toekomst.
Wat direct opvalt als je bij het huis van de familie van Amos aankomt is hoe netjes alles eruitziet. De tomaten zijn afgeschermd door een hek zodat de rondscharrelende kippen er niet bij kunnen en het erf is strak aangeveegd. Amos komt stralend aanlopen. Ook zijn moeder Judith (52), broertjes, zusjes, neefjes en nichtjes zijn benieuwd wie er vandaag bij hun zoon en broer op bezoek komt. Het is niet voor niets dat Amos een rolmodel is voor iedereen in zijn omgeving, maar met name voor jongeren. Zijn ideeën zijn inspirerend en hebben succes!
Uitzichtloosheid
In Kenia is de werkloosheid onder jongeren groot. 22% van de jongeren tussen de 20 en 24 jaar heeft geen werk. Geen werk betekent geen inkomen. Dit zorgt ervoor dat de toekomst van veel jongeren er uitzichtloos uitziet. Veel jongeren trekken om die reden van het platteland naar de grote steden zoals Nairobi, om daar werk te zoeken.
Dat gebeurt ook in Busia waar Amos met zijn familie woont. In dit grensgebied tussen Kenia en Oeganda werkt Red een Kind sinds 2021 samen met partnerorganisatie AICCAD aan een betere situatie voor de vele gezinnen die hier leven in armoede.
Uien tegen insecten
De toekomst van Amos zag er twee jaar geleden niet rooskleurig uit. “Ik zat thuis”, vertelt hij over zijn situatie. “Mijn moeder kon mijn schoolgeld niet meer betalen. Ze heeft naast de zorg voor mijn drie broertjes en zusjes ook de zorg voor drie kleinkinderen, de kinderen van mijn zus. Ik was hele dagen thuis en dacht: wat kan ik doen? Ik kan alleen maar hier gaan zitten, maar ik kan ook iets doen om geld te verdienen.”
Moeder Judith was inmiddels lid van de zelfhulpgroep via het nieuwe dorpsprogramma van Red een Kind en hoorde over de mogelijkheid om een landbouwtraining te volgen. Ze vertelde Amos erover die enthousiast reageerde. “Ik volgde de landbouwtraining en ben stap voor stap gaan investeren in een eigen tomatenkwekerij.
Dankzij de landbouwtraining heb ik veel nieuwe dingen geleerd. Zoals hoe ik het beste compost kan maken en gebruiken. Verder heb ik ontdekt hoe ik uien kan planten en waarom dat goed is. Als je uien plant dan houdt dat bepaalde insecten weg. Uienzaad is goedkoper dan pesticiden tegen insecten, dus dat ga ik toepassen door uien tussen mijn tomaten te planten. Daarnaast kreeg ik informatie over dat je moet zorgen voor een mix aan gewassen en je niet alleen moet focussen op tomaten. Zo heb ik afgelopen jaar sukuma (een soort boerenkool) geplant, en maïs.
Boeren is een enorme uitdaging. Je moet eerst voldoende geld hebben om zaden te kunnen kopen en goede zaden zijn duur. Daarnaast zijn de prijzen voor het levensonderhoud op dit moment erg hoog en is het kostbaar om mest aan te schaffen. Ik zou graag mest willen kopen maar dat red ik nu niet. Koeienmest is niet geschikt voor tomaten, daarom zal ik iets anders moeten bedenken. Gelukkig werk ik samen met mijn moeder. Ik help haar financieel en als zij meer inkomen heeft, deelt ze dit met mij in tijden dat ik het wat minder heb.”
Water voor de buurt
Ondertussen staan we midden tussen de driehonderd tomatenplanten te praten. Hier voelt
Amos zich duidelijk op zijn gemak en vertelt hij enthousiast verder. Hij heeft ervoor gekozen om de tomaten niet op de grond te laten groeien, iets dat je vaak in de omgeving ziet. Amos: “Ik laat de tomaten omhoog groeien via een touw. Als ik dat niet doe, dan raken ze snel besmet en zijn ze gevoeliger voor schimmel als het heeft geregend.
Desondanks heb ik toch last gekregen van ziektes in de tomaten. Daarom heb ik besloten de tomaten niet meer in de volle grond te planten, maar in zakken. Zo worden ze minder snel aangetast. Het nadeel is wel dat de zakken minder vocht vasthouden. De wortels kunnen niet diep in de grond zoeken naar water. Daarom geef ik de tomatenplanten elke dag zelf water.”
Een flinke klus, die tot voor kort veel extra tijd kostte. “Het afgelopen seizoen was het erg droog. Vanwege klimaatverandering regende het tijdens het regenseizoen veel minder. Het water hier in de buurt droogde op en ik moest ver lopen om water te halen. Elke dag stond ik om vier uur op om water te halen om zo de rest van de dag genoeg tijd over te hebben voor het werken op het land. Als je zo vroeg opstaat en water haalt word je erg moe.” Maar Amos is duidelijk ondernemend en besloot zelf bij huis een waterput te bouwen. Dat is bijzonder en getuigt van daadkracht want een put is diep en gevaarlijk om te graven. “Ik wilde heel graag water dus ik ging ervoor. Ik besloot om niet bang te zijn.” Het mooie is dat nu niet alleen Amos en zijn familie van het water profiteren, maar dat ook de buren hier nu water kunnen halen.
Een stabiel inkomen
Veel jongeren zien geen toekomst in landbouw. Ze kiezen liever voor een technische vakopleiding. Maar Amos vertelt wat hem motiveert om juist wel te kiezen voor boeren. “Voor mij betekent landbouw heel veel op de lange termijn. Als ik zie wat ik later aan inkomsten kan bereiken dan is dat veel meer dan met een technisch beroep. Dus voor de lange termijn levert het denk ik meer geld op. Dat is ook de reden dat ik het succes aan mijn vrienden laat zien. Ik deel mijn ervaringen en leer ze hoe ze dit ook kunnen doen. Als je gewassen verbouwt kun je er zelf van eten en je kunt een deel verkopen.
Mijn grootste droom is dat ik verder kan uitbreiden. Ik wil ook heel graag tomaten naast het huis kweken. Er is land beschikbaar, maar ik kan dat nu nog niet kopen. Ik zie het zeker voor me: een grote boerderij met veel land, verschillende gewassen en een veestapel. En op termijn zou ik graag trouwen en een gezin stichten. Maar eerst wil ik zorgen voor en stabiel inkomen. Gelukkig zorgde de afgelopen tomatenoogst en de verbouw van de andere gewassen dat ik genoeg geld had om te een koe te kopen. Dat ik dit voor elkaar heb gekregen motiveert mij om door te gaan.”